İlk yazımda yaratıcı drama kavramına dair genel bir paylaşımda bulunmuştum. Biraz daha detaylıca ele almamız gerekirse yaratıcı dramanın bileşenlerine/ögelerine bakalım.
Yaratıcı dramanın ögelerini eğitmen, grup, konu/tema, çeşitli teknikler (rol oynama, doğaçlama), yaşantı-tecrübe, oyunsu süreçler ve canlandırmalar oluşturur. (Adıgüzel, 2019)
Yaratıcı dramanın aşamaları ise eğitmen tarafından çalışma programının oluşturulmasından uygulanıp değerlendirilmesine kadar olan bütün süreci kapsar. Bu bağlamda:
- Plan Hazırlama Aşaması
Yaratıcı drama çalışmalarını grupla uygulamadan önceki süreçtir. Plan dahilinde amaçlar/kazanımlar (hedefler/davranışlar) belirlenir ve buna uygun içerik hazırlanır.
Eğitimde dikey (uzak-genel-özel) ve yatay (aşamalı sınıflandırma, Bloom taksonomisi) hedefler söz konusudur. Yetiştirilecek kişiye uygun görülen istendik özellikler, hedefleri (amaçları) oluşturur. Kazanım (davranış) ise kişilerin eğitim süreci boyunca amaç doğrultusunda kendilerine gelen uyarıcıya verdiği tepkilerdir. Etkili bir planlamada amaçların kazanıma dönüşmesi beklenir.
2. Uygulamalar Aşaması
Hazırlık: Liderin hazırladığı plana uygun kendi içinde ve çalışma ortamında gerekli kontrolleri yapması, malzemeleri yerleştirmesidir.
Isınma: Zihinsel- fiziksel ısınma ile birlikte gruba ve mekana ısınma sürecidir.
Oyun: Eğlenerek öğrenmeyi ve kalıcı bilgiler edinilmesini sağlar. Yaratıcı drama çalışmaları, hem çocuk oyunları hem de rol oyunlarından oluşan oyunsu süreçler içerir.
Etkinlikler
- Doğaçlama: Planlama olmaksızın kendiliğinden ortaya çıkan canlandırmalardır.
- Rol Alma: Canlandırmalar tanımlamalara ya da rol kartlarına göre yapılır.
- Dramatizasyon: Canlandırmalar bir metinden hareketle yapılır.
- Pandomim: Jest ve mimikle yapılan sözsüz canlandırmalardır.
- Diğer Etkinlikler: Eğitimde dramada kullanılan donuk imge, fotoğraf karesi gibi tekniklerle resim yapma, hamura şekil verme vb. etkinliklerdir.
Oluşum
Bu aşamada rastgele bir sanat ürünü taslağı (resim, şiir vb.) ortaya çıkartılabilir, meydana gelen üründen yola çıkarak tekrar canlandırmalar yapılabilir. Yaratıcılığın en üst düzeyde gözlenebildiği bir süreçtir.
3. Değerlendirme Aşaması
Lider, oturumun kazanımlarına yönelik sorularla hedeflenen amaca ulaşıp ulaşamadığının sağlamasını yapar. Katılımcılar bilgileri pekiştirir ve günü değerlendirir.
Bu aşamada gözlem tekniği ve içsel değerlendirme (katılımcının kendisini tanıması, farkındalık geliştirmesi adına mektup vb. yazması) kullanılabilir.
Yaratıcı drama çalışmaları iç ve dış mekanlarda gerçekleştirilebilir. Basit aksesuarlar, müzik, ritm aletleri, maske ve kuklalar imgesel düşünmeye ve rol oynamaya yardımcı olabilmek amacıyla araç-gereç olarak kullanılabilir.
Eğitim ve Sanat. 